Recykling opon.
 

Letnie, zimowe, motocyklowe czy rolnicze do samochodów ciężarowych i do roweru, wszystkie te opony prędzej czy później się zużywają. W krajach Unii Europejskiej co roku pojawiają się setki tysięcy ton zużytych opon. W samej tylko Polsce powstaje ponad 130 tysięcy ton.

Co roku wzrasta liczba pojazdów na naszych drogach, których eksploatacja powoduje geometryczny przyrost masy odpadowych opon. Odpady te zgodnie z art. 55, ust. 1 pkt. 5, obowiązującej ustawy o odpadach mogą być składowane na wysypiskach. Od 2007 roku każdy przedsiębiorca, który jest producentem lub importerem opon bez względu na to czy są to opony używane, czy nowe odpowiada za dokonanie odzysku 75 proc. masy wprowadzonych do obrotu opon. Poza producentami i importerami za odzysk zużytych opon odpowiedzialne są także przedsiębiorstwa, które składują je na swoim terenie, właściciele stacji demontażu pojazdów oraz warsztaty samochodowe zajmujące się wymianą opon. Ustawodawca nakładając ten obowiązek zostawił odpowiedzialnym za odzysk podmiotom wolną rękę co do formy, w jakiej będzie on zorganizowany. Mogą one organizować go samodzielnie, zlecić odzysk wyspecjalizowanym przedsiębiorstwom lub wykorzystać w tym procesie “organizacje odzysku”, które na podstawie umów przejmują nałożone obowiązki związane z odzyskiem zużytych opon. Przedsiębiorcy którzy nie podejmą się organizacji odzysku opon bądź nie podpiszą umów z organizacjami odzysku mają obowiązek obliczenia, a następnie odprowadzenia na rachunek urzędu marszałkowskiego tzw. opłaty produktowej, która zgodnie z rozporządzeniem Rozporządzeniem Ministra Środowiska z dnia 18 grudnia 2007 r. w sprawie szczegółowych stawek opłat produktowych wynosi w przypadku opon pochodzących z samochodów osobowych 2,18 zł za kg oraz od 14,09 do 2,18 dla opon pochodzących z samochodów ciężarowych. Niższe opłaty produktowe ponoszą importerzy i producenci opon specjalnych stosowanych np. w rolnictwie, budownictwie i przemyśle.

Organizacje odzysku najczęściej podpisują umowy na dostarczanie zużytych opon jako paliwo alternatywne. Technologia spalania, którą stosuje się w bezdymnych piecach cementowych, czy do wytwarzania energii cieplnej w elektrociepłowniach, na dzień dzisiejszy jest najprostszym i najbardziej efektywnym pod względem kosztów energii sposobem zagospodarowania zużytych opon. Wartość energetyczna spalanych opon wynosi 7500 kcal/ kG i jest wyższa od wartości energetycznej węgla - 6300 kcal/kG.

Zużyte opony wykorzystywane są także jako surowiec do produkcji granulatu wytwarzanego w oparciu o technologię mechanicznego rozdrabniania lub kruszenia w niskich temperaturach. Po rozdrobnieniu i usunięciu stalowych wzmocnień opony, powstały granulat może być wykorzystany do produkcji nawierzchni asfaltowych i do utwardzania bieżni sportowych, boisk i placów zabaw. Pozyskany surowiec wykorzystywany jest także w przemyśle gumowym np. do produkcji dywaników samochodowych, czy gumowych wycieraczek do domów, podkładów tramwajowych i w wielu innych produktach.

Przyszłością dla ekologicznego i efektywnego zagospodarowania zużytych opon mogła by być piroliza - proces rozkładu termicznego - piroliza opon pozwala otrzymać obok gazu podobnego do ziemnego, benzyn i olejów opałowych, również sadzę, żelazo i krzemionkę. Praktycy jednak podważają zasadność utylizacji opon przy pomocy pirolizy z powodu wysokich kosztów pozyskania produktów rynkowych. Duży wydatek energii, niezbędnej do prowadzenia procesu, przyczynia się do powstania problemu niewielkiej konkurencyjności tej drogi recyklingu opon.

Unikalną technologię przerobu zużytych opon samochodowych przy pomocy bakterii sprzedała szkocka firma The Recyclatech Group hiszpańskiemu przedsiębiorstwu Biotyre. Metoda daje szansę wyeliminować negatywny wpływ na środowisko naturalne. Proces opracowano w Napier University w Edynburgu w 2006 r. Planowana jest budowa zakładu w Szkocji, który będzie zdolny do wytwarzania i sprzedaży 1000 ton gumy rocznie. Aby sprawdzić nową technologię, Biotyre planuje za ok 500 tys. funtów otworzyć testowy zakład w Hiszpanii. Bakterie mające przetwarzać opony, będą hodowane w Szkocji. Unikalny proces przerobu granulatu gumowego polega na usuwaniu przez bakterie związków siarki i wymaga niewielkiej ilości energii

       Zbigniew Wilk