"Koszyk błyskawica" - Goliath GD 750

Czy na naszych drogach spotyka się jeszcze takie pojazdy? Ten mało znany na naszym rynku, nieistniejący już niemiecki producent samochodów miał w rzeczywistości ogromny wpływ na historię motoryzacji. Goliath to głównie trójkołowe pojazdy samochodowe służące do transportu towarowego oraz osobowego. Firma Goliat-Werke Borgward & Co GmbH została stworzona w Bremie przez Carla FW Borgward i Wilhelma Tecklenburg, a jej historia sięga roku 1928.

Carl Bogward w swojej fabryce, produkował od 1924 roku pierwowzór Goliatha, pojazd o potocznej nazwie "Blitzkarren" (koszyk błyskawica), rodzaj trójkołowego bicykla z silnikiem spalinowym o mocy 2,2 KM. "Blitzkarren" początkowo był przeznaczony do transportu wewnętrznego w fabrykach Carla Bogwarda, ale właściciel postanowił spróbować je także sprzedawać. Na początku sprzedaż szła bardzo słabo, jednak po pewnym czasie, Carl Bogward poznaje Wilhelma Tecklenburga, który widzi potencjał drzemiący w "Blitzkarren", staje się partnerem w firmie i angażuje się w ich sprzedaż. Sytuacja zmienia się zupełnie kiedy pod koniec 1925, "Deutsche Reichspost" (Poczta Niemiecka) zaczyna używać "Blitzkarren" do dostaw oraz opróżniania skrzynek pocztowych, a ten mały samochód staje się dobrze znanym zjawiskiem na ulicach. Była to najlepsza reklama, jaką można sobie wyobrazić. Carl Borgward był człowiekiem aktywnym, po sukcesie "Blitzkarren" zaczął myśleć o budowie bardziej nowoczesnego i silniejszego samochodu trójkołowego. To daje początek modelowi Goliath.

Fabryka w Steinstrasse staje się za mała dla produkcji nowego modelu, więc Borgward kupuje starą fabrykę w Industriestrasse i po odbudowie w 1925 roku przenosi do niej produkcję. W 1928 roku nazwa spółki zostanie zmieniona na "Goliath-Werke Borgward & Co GmbH". Interes się kręci, a nowa fabryka już staje się za mała. Carl teraz kupuje firmę "Bremer Carosserie-Werke" w Fohrenstrass, która ma trudności finansowe. Firma ta zlokalizowana jest obok "Bremer Hansa Lloyd Werken", producenta luksusowych samochodów Hansa. Kiedy w 1929 Bremer Hansa Lloyd Werken stoi na skraju bankructwa, Carl Borgward i Wilhelm Tecklenborg postanawiają zdobyć większość akcji i stać się jej właścicielami. Ostatecznie firmę udaje się przejąć pod koniec 1931 roku i zmienić jej nazwę na "Hansa-Lloyd und Goliath-Werke Borgward & Tecklenborg oHG". Wraz z przejęciem fabryki udaje się przejąć technologię i produkcję nowoczesnej na ówczesne czasy ciężarówki, mogącej transportować 1,5 tony ładunku. Pierwszym samochodem osobowym produkowanym, przez koncern, był Goliath Pionier z 1931 roku. On także posiadał trzy koła i jednocylindrowy dwusuwowy silnik o pojemności 198 cm3 i mocy 5,5 KM.

Do roku 1934 wyprodukowano łączne prawie 4000 sztuk tych małych samochodów z różnymi wersjami karoserii. Model Pionier jest uznawany za prekursora modeli samochodu Hansa 400 i 500. W okresie II Wojny Światowej przemysł niemiecki nastawiony była na produkcję dla wojska. Także w fabrykach koncernu Carla Bogwarda i Wilhelma Tecklenburga produkowane były m.in. samochody ciężarowe i pojazdy gąsienicowe dla armii niemieckiej. W roku 1944 amerykańskie samoloty zbombardowały fabrykę przerywając pracę zakładu do końca wojny. Jednak dosłownie po kilku miesiącach od zakończenia II wojny światowej rozpoczęto odbudowę fabryki i produkcję wózków i przyczep rowerowych.

W roku 1949 wprowadzono do produkcji trójkołowy samochód transportowy Goliath GD 750, przeznaczony dla małych przedsiębiorców. Pojazd ten został dobrze przyjęty na rynku i przy jego atrakcyjnej cenie 3425 DM, szybko stał się szybko rynkowym. Goliath GD 750 posiadał silnik dwusuwowy o pojemności 396 cm3 i mocy 13 lub 14 KM (dane fabryczne mówią o 13-14,5 KM). Napęd przekazywany był poprzez 4 biegową skrzynię na tylną oś. Samochód sprzedawany był w różnych wersjach karoserii z przeznaczeniem dla różnych gałęzi gospodarki. Dostępny był w wersji kombi, z płaską powierzchnią ładunkową, skrzyniowy oraz przeznaczony do transportu zwierząt. Opcjonalnie można było zamówić wersję z mocniejszym silnikiem o pojemności 465 cm3 i mocy 15 KM, który osiągał prędkość 55 km/h. 

Samochód ten został zastąpiony w roku 1955 wersią Goliath Goli, posiadającą nowocześniejszą karoserię, silnik o mocy 16 KM i mogącym osiągać prędkość maksymajną 70 km/h. Model ten był produkowany do końca istnienia firmy, czyli do roku 1961. Goliath Goli Kastenwagen doczekał się modelu w skali 1:43 firmy Norev. W roku 1956 firma próbowała także swoich sił w produkcji pojazdów wojskowych, jednak ostatecznie kontrakty przypadły firmie DKW.

W roku 1958 koncern pod nową nazwą Goliath-PKW-Modelle wprowadza na rynek reaktywowaną markę Hansa z modelem Hansa 1100, jest to próba ucieczki od wizerunku producenta trójkołowych, dwusuwowych samochodów, ale to już zupełnie inna historia...

Zbigniew Wilk